Een tolk bij de kerstboom: ‘Iedereen veel beter leren kennen’

We vroegen in onze nieuwsbrief in december: neem jij een tolk mee met kerst? We kregen een paar leuke reacties, waaronder van Marlena. Zij nam een tolk mee naar het kerstdiner bij haar schoonfamilie.

‘Normaal zet ik voor privédingen nooit een tolk in, wel voor mijn werk en studie. Maar toen ik de oproep zag in de nieuwsbrief over een tolk tijdens de feestdagen, ging ik erover nadenken. Mijn schoonfamilie kan ik als zwaar slechthorende soms moeilijk verstaan. Het is voor mij topsport om ze te volgen, omdat ze heel snel praten. Dat doen ze natuurlijk niet expres, maar dat maakt het voor mij wel lastig.

Meestal stapten weinig mensen op me af om te kletsen. Sommigen vonden het een beetje eng om tegen me te praten, geloof ik. En als ik dan met iemand praatte, was dat een-op-een. Groepsgesprekken volgde ik vaak helemaal niet. We gingen meestal vrij vroeg naar huis als we bij mijn schoonfamilie waren, omdat het luisteren mij heel veel energie kostte. 

Ik wilde ook gewoon graag weten waar iedereen het over had, want ik wil het ook niet elke keer hoeven vragen. Zeker met grapjes is dat niet leuk, want een grap is bijna nooit leuk meer als die herhaald wordt. Verder wil ik met mijn vriend als partner naar het kerstdiner en niet als vertaler. Hij vindt het niet erg om voor mij te herhalen wat er is gezegd, maar het is toch minder leuk voor hem. Dus ik dacht: ik probeer het gewoon, ik neem een gebarentolk mee. 

‘Voelde meteen goed’

Dus ik heb Laura gevraagd, een tolk die ik goed ken en ze wilde graag mee. We hadden afgesproken dat ze voor mij zou tolken wat er werd gezegd, maar dat ik zelf zou praten want dat doe ik graag. Ik had de familie vooraf verteld dat ik een tolk mee zou nemen. Ze vonden het geen enkel probleem. Maar ze vonden het wel spannend dat er iemand kwam die ze niet kenden. Dus niet alleen ik was een beetje zenuwachtig, maar m’n schoonfamilie ook. Maar het voelde meteen goed toen we met z’n drieën binnenkwamen. 

Geen drempels meer

Naast mijn schoonouders waren we met vier volwassenen en vier kinderen. Normaal een veel te grote groep voor mij om goed mee te kunnen doen. Maar ik merkte al snel dat ik veel meer dingen meekreeg. Bijvoorbeeld het kleine neefje dat een nieuwe uitdrukking had geleerd en de hele tijd ‘Zout op!’ riep. Iedereen moest daarom lachen en nu kon ik ook mee lachen, in plaats van dat het langs me heen ging. 

Ik merkte dat de aanwezigheid van de tolk een drempel weghaalde. Ik hoefde niet altijd naar de tolk te kijken, maar het was voor mij een fijn idee dat ze er was. Dat ik op haar kon terugvallen als het nodig was. Ik heb nu allemaal mensen gesproken met wie ik normaal bijna niet praatte. Ook met de zus en zwager van mijn vriend. Ik wist dat we veel dezelfde interesses hadden, maar we hadden er nog nooit over kunnen praten. En met groepsgesprekken kon ik ook gewoon meedoen.

Ik voelde me echt meer op mijn gemak. Ik ben van nature heel open en enthousiast, maar bij mijn schoonfamilie was ik terughoudend. Nu mengde ik me meer in de gesprekken. Ik maakte grapjes, ik was gewoon mezelf nu. Bij het traditionele dobbelspel, wat ik eerder nooit leuk vond, was ik nu het allerfanatiekst! 

Ook de kinderen kwamen ineens op me af. Een neefje vertelde dat hij een beetje gebarentaal leerde op school. Hij liet wat gebaren zien die hij kende. En toen hij met zijn ouders naar huis ging, gebaarde hij: huis, slapen, doei. Ik heb iedereen in één avond zo veel beter leren kennen. En zij mij ook. 

Iedereen een leuke avond

Mijn vriend en ik hebben nu beide een heel leuke avond gehad. Hij zei later: ‘Jij hebt met mensen kunnen praten die je normaal nooit spreekt. Maar ik heb ook meer gesprekken kunnen voeren.’ Hij hoefde zich geen zorgen meer te maken of ik het wel leuk had, en juist daardoor hadden we het allebei naar onze zin. Meestal wilde ik ook na een tijdje wel naar huis, omdat ik geen energie meer had door het vele luisteren. Maar nu zijn we heel lang gebleven. Ook mijn schoonouders waren enthousiast. Ze vertelden dat ze merkten dat ik veel meer ontspannen was. Toen de tolk naar huis ging, vroeg iedereen aan mij: ‘Komt ze volgend jaar weer?’. 

‘Ik hoorde erbij’

Ik wilde liever niet anders gevonden worden. Daarom vond ik het lastig om een tolk mee te nemen naar een privésituatie. Zeker bij mijn schoonfamilie. Je voelt je al een beetje erbuiten staan, en met een tolk ben je nog meer ‘anders’. Maar ik ben blij dat ik de stap gezet heb. Want doordat de tolk er was, deed ik meer mee met de gesprekken. En daardoor hoorde ik er juist meer bij, en was ik minder ‘anders’. Mijn vriend zei de volgende dag plagerig: ‘Ik zei toch dat je dit eerder had moeten doen?’. En hij had gewoon gelijk.

Ervaring van de tolk

Tolk Laura vertelt ook graag even hoe de avond voor haar was: ‘Het was voor mij een geweldige ervaring, dit zijn toch wel die extra speciale opdrachten die het tolken zo leuk maken. Bijzonder als mensen ervoor openstaan om een vreemd persoon in hun huis toe te laten en kerst mee te laten vieren. 

Ik vond het fijn om te zien dat Marlena door mijn aanwezigheid meer rust kreeg en meer meekreeg. Daardoor kon ze meer genieten en was ze minder moe dan normaal aan het einde van de avond. 

Ook was het mooi hoe positief verrast de familie was. Ze waren echt verwonderd hoe makkelijk het communiceren nu ging en ze vonden het heel fijn dat ze nu meer met Marlena hebben gesproken. En ze hadden helemaal niet het gevoel dat er een vreemd persoon in hun midden was. Daar doe je het voor toch?’